Φυματίωση

Τι είναι η φυματίωση;
Η φυματίωση είναι λοιμώδης νόσος που προκαλείται από ένα μικρόβιο που λέγεται
μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης και σπανιότερα από άλλους τύπους μυκοβακτηριδίων. Το
μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο του σώματος,
αλλά συνήθως προσβάλλει τους πνεύμονες.
Πώς μεταδίδεται η φυματίωση;
Η φυματίωση μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο, με την εισπνοή σταγονιδίων που
περιέχουν μυκοβακτηρίδια. Τα άτομα με πνευμονική φυματίωση αποβάλλουν πολύ μικρά
τέτοια σταγονίδια με τον βήχα, το φτάρνισμα και τη δυνατή ομιλία. Τα άτομα αυτά
μεταδίδουν συνήθως τη νόσο στους ανθρώπους που είναι σε επαφή μαζί τους αρκετές
ώρες κάθε μέρα. Αυτοί μπορεί να είναι η οικογένειά τους, οι φίλοι τους ή οι συνάδελφοι
στη δουλειά.

Τι σημαίνει ότι έχω μολυνθεί;
Οι περισσότεροι άνθρωποι που εισπνέουν τα μυκοβακτηρίδια μολύνονται αλλά ο
οργανισμός έχει την ικανότητα να αμυνθεί και να σταματήσει την ανάπτυξή τους. Με αυτό
τον τρόπο τα μυκοβακτηρίδια γίνονται ανενεργά, αλλά παραμένουν στον οργανισμό και
μπορεί να γίνουν ενεργά αργότερα. Πολλοί άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δεν
αναπτύσσουν ποτέ φυματίωση, άλλοι όμως και ιδιαίτερα αυτοί που το ανοσοποιητικό τους
σύστημα είναι εξασθενημένο μπορεί να αναπτύξουν φυματίωση κάποια στιγμή στο μέλλον.
Αυτοί που μολύνονται δεν αισθάνονται άρρωστοι, δεν έχουν συμπτώματα, δεν μεταδίδουν
τη νόσο και συνήθως έχουν θετική Mantoux.

Τι σημαίνει ότι νοσώ;
Τα μυκοβακτηρίδια της φυματίωσης γίνονται ενεργά αν το αμυντικό σύστημα δεν μπορεί
να σταματήσει την ανάπτυξή τους. Τα ενεργά μυκοβακτηρίδια πολλαπλασιάζονται μέσα
στον οργανισμό και προκαλούν νόσο. Μερικοί άνθρωποι αρρωσταίνουν σχεδόν αμέσως
μετά την μόλυνση, άλλοι όμως μπορεί να αρρωστήσουν αργότερα, όταν για κάποιο λόγο
εξασθενήσει το αμυντικό τους σύστημα. Περισσότερο ευαίσθητα είναι τα παιδιά και οι
ηλικιωμένοι καθώς επίσης άτομα με διαβήτη, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, λευχαιμία ή
λεμφώματα, αλκοολικοί, τοξικομανείς. Επίσης τα άτομα που παίρνουν κορτικοστεροειδή ή
ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, είναι φορείς του ΗIV (ιού που προκαλεί το AIDS) και αυτοί
που δεν σιτίζονται καλά.
Τα συμπτώματα της φυματίωσης εξαρτώνται από το όργανο που έχει προσβληθεί. Η νόσος
προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες που αποτελούν και την πύλη εισόδου του
μυκοβακτηριδίου. Από τους πνεύμονες όμως τα μυκοβακτηρίδια μπορούν να διασπαρούν
σε όλο το σώμα και να εγκατασταθούν σε άλλα όργανα όπως οι λεμφαδένες, οι νεφροί, τα
οστά, οι σπόνδυλοι και οι μήνιγγες. Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με το όργανο που
πάσχει. Στην πνευμονική φυματίωση συνήθως υπάρχει βήχας με ή χωρίς πτύελα,
αιμόπτυση, πόνος στο στήθος, δύσπνοια.
Άλλα συμπτώματα είναι αδυναμία, εύκολη κόπωση, απώλεια βάρους ανορεξία, ρίγη,
πυρετός, νυχτερινοί ιδρώτες.

Πώς μπορώ να ελέγξω αν έχω μολυνθεί;
Η Mantoux είναι ο μόνος τρόπος για να δούμε αν κάποιος έχει μολυνθεί από το
μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Είναι ένα δερματικό τεστ που βασίζεται στην
ενδοδερμική ένεση μικρής ποσότητας φυματινικής πρωτεΐνης και η αντίδραση στο τεστ
διαβάζεται μετά από 2 ημέρες (48 ώρες).

Τι συμβαίνει αν έχω εμβολιαστεί με BCG;

Το BCG είναι εμβόλιο για τη φυματίωση. Γίνεται σε βρέφη και μικρά παιδιά σε χώρες που η
φυματίωση είναι σχετικά συχνή, διότι προλαμβάνει τη γενικευμένη νόσο. Στην Κύπρο το
BCG δεν περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Οι λόγοι είναι δύο α) δεν
προστατεύει αποτελεσματικά από τη νόσο και β) θετικοποιεί το Mantouxtestκαι έτσι
δυσκολεύει τη διάγνωση.

Αν έχετε εμβολιαστεί με BCG, μπορεί να έχετε θετική Mantoux. Η θετική Mantoux μπορεί
να οφείλεται στο εμβόλιο, μπορεί όμως να οφείλεται και σε μόλυνση από το
μυκοβακτηρίδιο όταν:
· η αντίδραση είναι μεγάλη,
· έχετε εμβολιαστεί πριν από πολλά χρόνια
· έχετε έρθει σε επαφή με άτομο που έχει μεταδοτική φυματίωση

Αν έχω μολυνθεί με το μυκοβακτηρίδιο πώς μπορώ να προστατευθώ και να μην
αρρωστήσω;

Πολλοί άνθρωποι που μολύνονται με το μυκοβακτηρίδιο δεν αρρωσταίνουν ποτέ από
φυματίωση. Υπάρχουν όμως κάποιοι που έχουν περισσότερες πιθανότητες να
αρρωστήσουν από φυματίωση όπως:
· φορείς του HIV
· άτομα που είναι γνωστό ότι βρίσκονται σε στενή επαφή με άρρωστο που έχει
μεταδοτική φυματίωση (πνευμονική)
· άτομα που μολύνθηκαν τα τελευταία 2 χρόνια
· βρέφη και μικρά παιδιά
· άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα και έχουν εξασθενημένο αμυντικό
σύστημα
· ηλικιωμένοι

Στις περιπτώσεις αυτές έχει νόημα η χορήγηση χημειοπροφύλαξης, δηλαδή η προληπτική
αγωγή με ένα φάρμακο (το φάρμακο που χρησιμοποιείται συνήθως είναι η ισονιαζίδη), το
οποίο σκοτώνει τα μυκοβακτηρίδια, με αποτέλεσμα αυτός που έχει μολυνθεί να μη
νοσήσει. Η χημειοπροφύλαξη δίνεται για χρονικό διάστημα 6-9 μηνών, σε ειδικές όμως
περιπτώσεις μπορεί να δοθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Μπορεί να θεραπευτεί η φυματίωση και πώς;

Τα νέα για τους ανθρώπους που έχουν αρρωστήσει από φυματίωση είναι πάρα πολύ καλά.
Η φυματίωση μπορεί σχεδόν πάντα να θεραπευτεί με φάρμακα, πρέπει όμως να πάρετε
περισσότερα από ένα φάρμακο και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο
αριθμός των μικροβίων που πρέπει να σκοτωθεί είναι πολύ μεγάλος. Ο συνδυασμός
πολλών φαρμάκων για αρκετό χρονικό διάστημα, μπορεί να καταπολεμήσει όλα τα
μικρόβια και να τα εμποδίσει να γίνουν ανθεκτικά στα φάρμακα. Για τον λόγο αυτό είναι
πολύ σημαντικό να παίρνετε τα φάρμακα σας όπως ακριβώς σας λέει ο γιατρός σας.

Στο Premedicare στην Αγία Παρασκευή, ο ιατρός πνευμονολόγος εξετάζει και αντιμετωπίζει την φυματίωση.