ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ
Το κοινό κρυολόγημα, γνωστό και ως ρινοφαρυγγίτιδα, νόσος του ανώτερου
αναπνευστικού συστήματος, η οποία προσβάλλει κυρίως τη μύτη. Τα συμπτώματα
περιλαμβάνουν βήχα, πονόλαιμο, ρινική καταρροή (ρινόρροια) και πυρετό. Τα συμπτώματα
υποχωρούν συνήθως μέσα σε 7-10 ημέρες, ορισμένα, ωστόσο, μπορούν να διαρκέσουν
μέχρι και 3 εβδομάδες. Ο αριθμός των ιών που μπορούν να προκαλέσουν κοινό
κρυολόγημα υπερβαίνει τους διακόσιους, με πιο συχνό τον ρινοϊό.
Οι οξείες λοιμώξεις της μύτης, των ιγμορείων, του λαιμού ή του λάρυγγα (λοίμωξη της
ανώτερης αναπνευστικής οδού) κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την περιοχή του σώματος
που έχει προσβληθεί περισσότερο. Το κοινό κρυολόγημα προσβάλλει κατά κύριο λόγο τη
μύτη, η φαρυγγίτιδα το λαιμό και η ιγμορίτιδα τα ιγμόρεια. Τα συμπτώματα είναι
αποτέλεσμα της απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος στη λοίμωξη παρά της
καταστροφής των ιστών από τους ίδιους τους ιούς. Η πρωταρχική μέθοδος πρόληψης
ενάντια στη λοίμωξη είναι το πλύσιμο των χεριών, ενώ αποδεικτικά στοιχεία υποστηρίζουν
και την αποτελεσματικότητα της χρήσης ιατρικής μάσκας.
Οι ενήλικες εμφανίζουν 2-3 κρυολογήματα το χρόνο, ενώ τα παιδιά από 6 έως 12.
Πρόκειται για μια λοίμωξη που ταλαιπωρεί την ανθρωπότητα από την αρχαιότητα.
Τα πιο κοινά συμπτώματα του κρυολογήματος είναι ο βήχας, το συνάχι, η ρινική
συμφόρηση και ο πονόλαιμος. Επιπρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνουν μυϊκούς πόνους
(μυαλγίες), αίσθημα κόπωσης, πονοκέφαλο και απώλεια ορέξεως. Ο βήχας και ο πυρετός
στους ενήλικες υποδεικνύουν υψηλή πιθανότητα λοίμωξης από τον ιό της γρίπης.
Ιοί
Το κοινό κρυολόγημα είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική λοίμωξη της ανώτερης
αναπνευστικής οδού. Ο ρινοϊός αποτελεί την πιο κοινή αιτία του κοινού κρυολογήματος,
στον οποίο οφείλεται το 30-80% των περιπτώσεων. Το κοινό κρυολόγημα μπορεί, ωστόσο,
να προκληθεί και από άλλους ιούς. Ο κορονοϊός ευθύνεται για το 10-50% των
περιπτώσεων, ενώ ο ιός της γρίπης για το 5-15%. Άλλοι ιοί που μπορούν να προκαλέσουν
κρυολόγημα είναι ο ιός της ανθρώπινης παραγρίπης, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός,
οι αδενοϊοί, οι εντεροϊοί και ο μεταπνευμονοϊός. Συχνά, η λοίμωξη προκαλείται από τη
συνύπαρξη περισσότερων από έναν ιούς. Συνολικά, υπάρχουν πάνω από διακόσιοι
διαφορετικοί ιοί που σχετίζονται με τα κρυολογήματα.
Μετάδοση
Ο ιός του κοινού κρυολογήματος μεταδίδεται συνήθως με δύο τρόπους: μέσω της εισπνοής
ή της κατάποσης σταγονιδίων στον αέρα ή της επαφής με μολυσμένα αντικείμενα. Δεν
είναι ακόμα γνωστό ποια είναι η πιο κοινή μέθοδος μετάδοσης της νόσου.Οι ιοί αυτοί
μπορούν να επιζήσουν μεγάλα χρονικά διαστήματα στο περιβάλλον. Έπειτα, μεταδίδονται
μέσω των χεριών στα μάτια ή τη μύτη, όπου ξεκινά η λοίμωξη. Τα άτομα που βρίσκονται
κοντά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μολυνθούν. Η μετάδοση των ιών είναι
συνηθέστερη σε παιδικούς σταθμούς και σε σχολεία λόγω των φτωχών συνθηκών υγιεινής
και της συνύπαρξης πολλών παιδιών τα οποία διαθέτουν ανεπαρκή ανοσία. Αυτές οι
λοιμώξεις, στη συνέχεια, μεταδίδονται και στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Το
κρυολόγημα που προκαλείται από ρινοϊούς είναι πιο μεταδοτικό τις 3 πρώτες μέρες των
συμπτωμάτων. Μετά το πέρας των 3 ημερών η μεταδοτικότητά του μειώνεται κατά πολύ.
Καιρικές συνθήκες
Μια παραδοσιακή θεωρία, στην οποία η νόσος οφείλει το όνομά της, είναι πως το
κρυολόγημα μεταδίδεται με την παρατεταμένη έκθεσή μας σε κρύο καιρό, όπως στη βροχή
ή σε χειμερινές συνθήκες. Ο ρόλος της μείωσης της θερμοκρασίας του σώματος ως
παράγοντας κινδύνου είναι αμφιλεγόμενος. Πιστεύεται πως η πρωταρχική αιτία είναι ο
αυξημένος χρόνος παραμονής μεγάλου αριθμού πληθυσμού σε κλειστούς χώρους ειδικά
των παιδιών όταν επιστρέφουν στα σχολεία. Ωστόσο, μπορεί να έχει να κάνει και με
αλλαγές στο αναπνευστικό σύστημα, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα την ευκολότερη
μετάδοση της λοίμωξης.Τα χαμηλά επίπεδα υγρασίας μπορεί να αυξήσουν τα ποσοστά
μετάδοσης λόγω του ξηρού αέρα, ο οποίος επιτρέπει στα σταγονίδια να σκορπίζονται
ακόμα πιο μακριά και να παραμένουν στην ατμόσφαιρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Διάγνωση
Η διαφορά ανάμεσα στις λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού βασίζεται κυρίως
στην περιοχή εμφάνισης των συμπτωμάτων. Το κοινό κρυολόγημα προσβάλλει κυρίως τη
μύτη, η φαρυγγίτιδα το λαιμό και η βρογχίτιδα τους πνεύμονες. Το κοινό κρυολόγημα
χαρακτηρίζεται συχνά ως φλεγμονή της μύτης, ενώ μπορεί να προκαλέσει ως ένα βαθμό
φλεγμονή και στο λαιμό. Η αυτοδιάγνωση αποτελεί συνήθη πρακτική. Η απομόνωση των
ασθενών είναι σπάνια. Σε γενικές γραμμές, η αναγνώριση του ιού μέσω των συμπτωμάτων
είναι αδύνατη.
Πρόληψη
Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης του κοινού κρυολογήματος είναι
προλαμβάνοντας σωματικά τη διάδοση των ιών. Αυτό περιλαμβάνει κυρίως το πλύσιμο των
χεριών και τη χρήση ιατρικών μασκών. Η απομόνωση των πασχόντων δεν είναι δυνατή,
καθώς η νόσος είναι ευρέως διαδεδομένη και τα συμπτώματα μη συγκεκριμένα. Ο
εμβολιασμός έχει αποδειχθεί δύσκολος, καθώς ο αριθμός των ιών που σχετίζονται με τη
νόσο είναι πολύ μεγάλος και οι ιοί μεταβάλλονται ταχύτατα. Η ανάπτυξη ενός εμβολίου
ευρέως φάσματος προστασίας είναι εξαιρετικά απίθανη. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία
που να αποδεικνύουν πως η κοινωνική απόσταση είναι ή όχι ωφέλιμη. Δεν υπάρχουν
επαρκή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων ψευδάργυρου έχει
αποτελέσματα στη μείωση του αριθμού των κρυολογημάτων που θα κολλήσει κάποιος. Η
τακτική λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης C δε μειώνει τον κίνδυνο ή τη δριμύτητα του
κοινού κρυολογήματος. Ωστόσο, η βιταμίνη C είναι πιθανό να μειώσει τη διάρκειά του.
Στο Premedicare στην Αγία Παρασκευή, ο ιατρός πνευμονολόγος εξετάζει και αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις ανωτέρου αναπνευστικού.